Jorj Oruell: Molxona

Jorj Oruell (ingl. George Orwell, haqiqiy ismi-sharifi Erik Artur Bler) — ingliz yozuvchisi bo‘lib, g‘ayrixayoliy “1984” romani va “Molxona” rivoyat-qissasining muallifidir. Jorj Oruell “Molxona” asarini 1943 yil noyabridan to 1944 yil fevraligacha yozgan va 1945 yil avgustida eʼlon qilgan. Kitobni har bir inson o‘qishi va mulohaza qilishi lozim: nega bu dunyomiz shunday, u aslida qanday bo‘lishi kerak... "Molxona“ jahon adabiyoti tarixidagi eng muvaffaqiyatli va bahsli asarlardan biri hisoblanadi. Asar g‘oyasidan kelib chiqib asosiy namuna sifatida SSSR olinganligini faraz qilish mumkin. Daryo.uz nashri kitob haqida: «Ariqdagi suv qanday mazali! Barchasi rahbarimizning dono rahbarligi tufayli». “Molxona” asari haqida “Daryo” kolumnisti Nurbek Alimov «Jahon adabiyotining eng buyuk asarlari» loyihasi doirasida mashhur badiiy asarlarni tahlil qilishda davom etadi. Bu hafta u Jorj Oruellning “Molxona” romani haqida hikoya qiladi. Fleshbek Men bu asarni birinchi marta bundan uch yil oldin o‘qib chiqqan edim. Oldin u haqda eshitgan bo‘lsam-da, Oruellning “1984”dan kuchliroq asari yo‘q deb o‘ylardim. O‘sha paytlar har kuni kechki payt 10 kilometr masofaga yugurish va yurish bilan shug‘ullanardim. Qulog‘imda esa naushnikda audiokitoblar eshitardim. Aytilgan masofaga yugurib, qaytishda yurib kelardim. Bu asarni ham audiokitob shaklida eshitganman. Asar meni shu darajada o‘ziga qiziqtirgandiki, menga har kuni shu ish bilan shug‘ullanishga motivatsiya berardi. Xuddi bo‘lib-bo‘lib serial ko‘rayotganday, har kuni yugurishga chiqqandagina eshitar edim, va bugungi “seriya”sida nima bo‘lar ekan degan qiziqish baʼzida paydo bo‘ladigan dangasalikni yengib o‘tib, yana yugurishga chiqishga majbur qilar edi. Asar haqida “Molxona” mashhur ingliz yozuvchisi Jorj Oruell tomonidan 1945 yilda chop etilgan masal janridagi satirik asar. Asar fermadagi hayvonlarning xo‘jayinlarini haydab, hayvonlar diktaturasini o‘rnatishi haqida. Bunda Oruell inqilobiy prinsiplar evolyutsiyasini, yaʼni sekin-asta tenglik va birodarlik g‘oyalaridan utopiya va diktatura sari qadamini mohirona ochib bergan. Mashhur fransuz inqilobchisi Dantonning «Inqilob o‘z farzandlarini Saturn xudosi kabi yeb bitiradi» degan iborasi ham asarda o‘z aksini topgan. “Molxona” Rossiyada bo‘lib o‘tgan 1917 yilgi inqilobga va SSSRdagi tuzumga nisbatan allegoriya shaklida yozilgan. Oruell bu asarini 1943 yil noyabr oyidan 1944 yil fevraligacha yozib tugatgan. Syujet Janob Jons Angliyaning Uillingdon shaharchasi yaqinidagi Manor fermasiga egalik qiladi. Bu fermada bir kuni tunda qari cho‘chqa Mayor bu yerda yashaydigan barcha hayvonlarni katta omborga to‘playdi. Mayorning so‘zlariga ko‘ra, barcha hayvonlar qullikda va qashshoqlikda yashaydi, chunki insonlar hayvonlarning mehnat mahsulini olib qo‘yadi, evaziga esa ularga juda yomon munosabatda bo‘ladi. U hayvonlarni isyonga chaqiradi: siz odamdan qutulishingiz kerak, shunda hayvonlar darhol erkin va boy bo‘ladi, deb «Angliya hayvonlari» nomli eski qo‘shiqni kuylaydi. Hayvonlar jo‘r bo‘ladi. Qo‘zg‘olonga tayyorgarlikni eng aqlli hayvonlar deb hisoblangan cho‘chqalar o‘z zimmasiga oladi. Ular orasida Napoleon, Snoubol va Baqiroq deganlari bor edi. Ular Mayor taʼlimotini animalizm deb atalgan falsafiy tizimga aylantiradi hamda yashirin yig‘ilishlarda boshqa hayvonlarga uning asosini tushuntiradi. Taʼlimotning eng sodiq o‘quvchilari Bokschi va Klover ismli otlar edi. Qo‘zg‘olon kutilganidan ancha oldin sodir bo‘ladi, chunki Jons piyonista edi va uning ishchilari fermani butunlay tashlab, chorvani boqishni to‘xtatgandi. Hayvonlarning sabr-toqati tugaydi, ular xo‘jayinlariga tashlanib, ularni haydab chiqaradi. Endi ferma hayvonlarga tegishli. Ular egasini eslatadigan hamma narsani yo‘q qiladi; uning uyi muzey sifatida qoladi, ammo ularning hech biri bu yerda yashamasligi kerak. Mulkka yangi nom beriladi – Hayvonlar fermasi.